Gedurende het gehele jaar vinden er in Nederland herdenkingen plaats die herinneren aan oorlogsslachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en oorlogssituaties en vredesoperaties nadien. Na de Tweede Wereldoorlog ontstaan er in Nederland veel initiatieven om de oorlogsslachtoffers te herdenken en de bevrijding van de bezetter te vieren. De meeste herdenkingen vinden plaats op 4 mei. Nederland heeft net als Denemarken niet één maar twee nationale dagen van herdenken en vieren. 4 en 5 mei zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden, maar hebben ieder hun eigen karakter, betekenis en plaats in de Nederlandse samenleving.

Direct na de Tweede Wereldoorlog nemen burgers op veel plaatsen in het land het initiatief tot herdenkingen. Deze herdenkingen vinden in de meeste gevallen plaats op 4 mei, de dag vóór de in werking treding van de capitulatie van de Duitse troepen in Nederland. Op 5 mei viert Nederland de bevrijding van het Koninkrijk der Nederlanden van de Duitse en Japanse bezetter. Ook al zijn delen van het Koninkrijk eerder of juist later bevrijd dan 5 mei 1945.